Wanneer u uw persoonlijke financiën in de gaten wilt houden is het belangrijk om uw uitgavenpatroon in kaart te brengen. Waar gaat uw geld iedere maand aan op en wat zijn de grootste kostenposten? Ook is het verstandig om uw uitgavenpatroon te vergelijken met dat van anderen. Waar geeft u meer geld aan uit dan vergelijkbare huishoudens en waarop bespaart u in vergelijking met de meeste Nederlanders? Op deze manier kunt u snel zien hoe u uw uitgavenpatroon zou kunnen veranderen.
In Nederland houdt het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) de uitgavenpatronen van verschillende soorten huishoudens nauwkeurig bij. Daarvoor gebruikt het Nibud zowel gegevens uit eigen onderzoek als cijfers van het CBS. In Nederland gaat iets meer dan de helft van ons inkomen op aan vaste lasten. Omdat dit maandelijks terugkerende kostenposten zijn, kunt u via deze vaste lasten uw uitgavenpatroon structureel veranderen. Daarnaast slurpen ook de dagelijkse boodschappen een belangrijk deel van ons budget op.
Woonlasten
De woning is voor het gemiddelde huishouden de grootste uitgavenpost. Hoeveel u precies betaalt, is voor een belangrijk deel afhankelijk van het soort woning: huurt u of hebt u een koophuis? Gemiddeld geven huurders 675 euro per maand uit aan hun woonlasten, terwijl kopers 989 euro per maand besteden aan hun woning. Daarbij moet worden aangetekend dat mensen met een koophuis doorgaans een hoger inkomen hebben; huurders geven gemiddeld een groter deel van hun besteedbaar inkomen uit aan hun woninglasten. Waar huurders ruim 38% van hun inkomen kwijt zijn aan hun woning, besteden woningeigenaren zo’n 29% van hun inkomen aan hun huis. Daarbij komt dat de kosten voor een huurhuis de afgelopen 6 jaar harder zijn gestegen dan die voor een koophuis. Als u genoeg verdient om een hypotheek te nemen, is een koophuis doorgaans een gunstige investering.
Daarnaast hangen de kosten van de woning sterk samen met de locatie. De huizenprijzen in de grote steden zijn bijvoorbeeld een stuk hoger dan die in kleinere gemeenten. U kunt al snel honderden euro’s per maand besparen als u van een grote stad naar een kleinere plaats verhuist.
Vervoer
Ook vervoer is een belangrijke kostenpost en bovendien één die rap groeit. Sinds 2009 geeft de gemiddelde Nederlander 22% meer uit aan vervoer met de auto. De prijs voor reizen met de bus is ongeveer evenveel gegroeid terwijl treinreizen de afgelopen 10 jaar ongeveer 16,5% duurder is geworden. Gemiddeld geeft men in Nederland ongeveer 10 keer zoveel uit aan de auto als aan het openbaar vervoer. De kosten voor de auto bestaan voor ongeveer een derde uit brandstofkosten. Daarnaast maken aanschaf, onderhoud, verzekering, motorrijtuigenbelasting en parkeergeld deel uit van de autokosten.
Door de hoge brandstofprijzen kunt u met een zuinige auto een hoop geld besparen op uw vervoerskosten. Daarnaast wordt reizen met de trein relatief goedkoper. De beste manier om te besparen op vervoerskosten zijn echter de fiets en de benenwagen: probeer het aantal kilometers dat u met de auto rijdt te beperken. Vooral korte ritten zijn niet altijd noodzakelijk en kosten relatief veel geld.
Boodschappen
De dagelijkse boodschappen slokken eveneens een belangrijk deel van ons budget op. In alle inkomensgroepen geeft men ongeveer 16% van het besteedbaar inkomen uit aan voeding. Hoeveel mensen precies uitgeven aan de dagelijkse boodschappen hangt voor een groot deel af van de gezinssituatie en het inkomen. Hoe meer personen het huishouden telt, hoe duurder de boodschappen natuurlijk worden. Het bedrag per persoon neemt echter af bij grotere gezinnen, vooral omdat het relatief goedkoper is om te koken voor meerdere mensen. Daarnaast bepaalt ook het inkomen voor een belangrijk deel hoeveel mensen uitgeven aan de boodschappen. Hoe meer mensen verdienen, hoe meer ze doorgaans besteden aan eten en drinken.
Dat toont aan dat er vooral voor mensen met hogere inkomens ruimte is om hun uitgavenpatroon te veranderen door te besparen op de boodschappen. Een lekkere en voedzame maaltijd hoeft niet duur te zijn. Volgens het Voedingscentrum ligt de minimale prijs voor voeding voor volwassen tussen de 6 en 7 euro per dag. Het kan de moeite waard zijn om aanbiedingen van verschillende supermarkten te vergelijken. Ook loont het vaak de moeite om de prijzen van verschillende merken tegen elkaar af te wegen. Een andere goede tip is om te kijken wat er thuis nog in de kastjes staat. Vooral producten die lang houdbaar zijn, worden vaak meerdere keren ingekocht omdat mensen simpelweg vergeten dat zij die al in huis hebben.
Gas, water en licht
Een andere grote kostenpost is die voor water en energie. Gemiddeld betaalt een huishouden 118 euro per maand aan gas. De kosten voor elektriciteit zijn vooral afhankelijk van de grootte van het huishouden; hoe meer mensen er in een huis wonen hoe meer het huishouden uitgeeft aan elektriciteit. Een gemiddeld huishouden betaalt ongeveer 56 euro per maand aan elektriciteit. Aan water geven we doorgaans iets minder uit. Afhankelijk van de grootte van het gezin besteden huishoudens tussen de 10 en 23 euro per maand aan water. Daarmee komen de maandelijkse kosten voor gas, water en licht al snel uit op zo’n 190 euro per maand.
Hoewel de uitgaven aan water en energie voor een deel bepaald worden door de algemeen geldende tarieven per eenheid, zijn er wel degelijk mogelijkheden om hierop te besparen. Uw huis goed isoleren en ventileren is bijvoorbeeld erg belangrijk als u de energierekening niet wilt laten oplopen. Met tochtstrips houdt u de warmte binnen en de kou buiten. Verder laten veel mensen elektrische apparaten die ze niet daadwerkelijk gebruiken de hele dag aanstaan. Ook kunt u zo’n 6% besparen op de energierekening door de verwarming een graad lager te zetten. Verder is het de moeite waard om de prijzen van verschillende leveranciers met elkaar te vergelijken.
Abonnementen
Een kostenpost die steeds belangrijker wordt, zijn abonnementen. Veel mensen hebben geen idee hoeveel abonnementen ze hebben en hoeveel ze hier iedere maand aan uitgeven. Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat het merendeel van de mensen wel 5 tot 15 abonnementen heeft lopen. Vaak zit men langer aan deze contracten vast dan aanvankelijk de bedoeling was en weet men niet hoe men op kan zeggen. Vooral jongeren hebben veel abonnementen (gemiddeld 16).
Kijk dus eens goed na waarop u precies geabonneerd bent. De kans is groot dat u betaalt voor abonnementen waarvan u helemaal vergeten was dat u die hebt afgesloten en waar u vrijwel geen gebruik van maakt.
Vergelijk uw uitgavenpatroon
Aan de hand van alle beschikbare gegevens heeft het Nibud een tool ontwikkeld waarmee u makkelijk uw eigen uitgaven kunt vergelijken met die van andere (vergelijkbare) huishoudens. Op die manier kunt u een persoonlijk budgetadvies krijgen.
Het persoonlijk budgetadvies is geschikt om:
- Uw belangrijkste kostenposten in kaart te brengen
- Te helpen bij het opstellen van een begroting
- Uw uitgaven te vergelijken met die van anderen
- Erachter te komen hoeveel u minimaal moet rekenen voor bepaalde kostenposten
- Te ontdekken hoe u geld kunt besparen
